Het Binnenhof en omgeving

De Schenk en de Kleine Loo

.
Met de komst van de nieuwe fietstunnel tussen Bezuidenhout en Voorburg is het weer mogelijk om langs de historische "groene zone" tussen Huis ten Bosch en Vreugd en Rust te fietsen of te wandelen. Deze route loopt door wat vroeger het landgoed de Groote en t Kleine Loo was.

In de glorietijd van het buiten t Kleine Loo (18e eeuw), dat tegenover de Oranjezaal (Huis ten Bosch) lag, kregen prinsenkinderen (van Willem V) les in de tuinkoepel en dronk de prinses (Wilhelmina van Pruisen) er thee met haar visite.

De koepel had Rococo-elementen, een beschilderd plafond en schilderijen aan weerszijden van de schoorsteen. Vanuit de koepel had je een prachtig uitzicht op de tuinen met doolhoven en de menagerie, richting Voorburg.
Later sloeg de hoofdredacteur/directeur van de Bataafse Staatscourant Wijbo Fijnje, die het landgoed huurde, alles kort en klein als zijn artikel even niet wilde vlotten, het werd een complete wildernis. Het is overigens een vreemd idee dat een patriot, die niet stadhouderlijk gezind was en naar Noord-Frankrijk werd verbannen, in een voormalig landhuis van Willem V woonde.

Lamoraal Baron Rengers probeerde t Kleine Loo nog nieuw leven in te blazen (1824) en beplante het terrein opnieuw. Maar hij had reuma en zijn keuken stond vol met polderwater. t Kleine Loo was niet meer te redden.
In de 19e eeuw is het nog een kostschool geweest waar Multatuli op heeft gezeten en er is ooit een "Noord-Zeebad-lied" gemaakt voor de jongens van de school. Die gingen driemaal per week naar Scheveningen. Ook was er een manege in een deel van het gebouw (20e eeuw). Het adres was Bezuidenhoutseweg 469.
Het toegangshek (ooit afkomstig uit Voorburg, tegenover Huize Eemwijk) staat nu bij Huis ten Bosch.

.

De Groote Loo en de Loolaan

De hofstede De Loo moet reeds begin 12e eeuw hebben bestaan.
In de 14e eeuw waren de bezitters van De Werve ook in het bezit van de Loo. Gerrit Potter van der Loo is lid van een adelijke familie die sinds 1415 De Loo van de Graaf in leen hield.

In het begin van de 16e eeuw vermaakt landsadvocaat Mr. Frans Cobel, heer van De Loo, "jairlix de kerck van Voirburch 1 pont".

.

Eind 16e eeuw verbleef de prinses van Chimay, Marie de Brimeu, regelmatig in het landhuis dat haar door de Staten Generaal ter beschikking was gesteld. Ze legde er een blomhof aan met tulpenbollen, kievietsbloemen en een Oranger limonier die Clusius kwam bewonderen.

De burgemeester van Leiden, Johan van Nes, werd in 1597 de eigenaar van zowel de Groote als de Kleine Loo, waarmee de grenzen van het landgoed liepen van de Bezuidenhoutseweg tot aan de Loolaan. Aan weerkanten van de Loolaan, in het Haagse gedeelte, waren eendenkooien. Het nuttigen van watervogels was populair in de 17e en 18e eeuw. In het nabijgelegen Reigersbergen verdwenen zelfs reigers in de pan. Van Nes bezat het recht zwanen te houden. Hij heeft ook meebetaald aan de komst van de Vliegermolen, die ervoor moest zorgen dat de grond rond De Loo begaanbaar bleef. Met de bouw van de Nieuwe Veenmolen was hij niet zo blij; de Loolaan had veel grote bomen, die de wind tegen konden houden die de molen liet draaien. Toen uiteindelijk besloten werd dat de bomen mochten blijven staan, is de molen er, met een behoorlijke vertraging, gekomen in 1654.

In de 17e eeuw werd de hofstede verfraaid; er kwam een nieuw huis, een grote tuin, een boomgaard, stallen, koetshuizen en een wildbaan.

De Loo omstreeks 1738

Willem IV kocht in 1748 de beide landgoederen. De tuinen werden verfraaid met doolhoven, vijvers met waterlelies en exotische vissen. In 1749 werd met de diergaarde (menagerie) gestart. Aanvankelijk waren er voornamelijk fazanten, maar later breidde Prinses Anna, de weduwe van Willem IV, de tuin steeds uit. Willem V ging er mee verder. Het merendeel van de dieren in de diergaarde was een relatiegeschenk voor de stadhouder en afkomstig uit Afrika, Azië en Zuid-Amerika. Er waren apen, herten en veel exotische vogels, door de schepen van de VOC naar Europa gebracht. De directeur van de menagerie, Arnout Vosmaer, maakte dierenboekjes waarin de in de dierentuin verblijvende dieren werden beschreven. De boekjes waren geïllustreerd met tekeningen en etsen. De dieren werden zo veel mogelijk afgebeeld in hun natuurlijke omgeving. De kunstschilder Aart Schouman heeft behangschilderingen van de menagerie gemaakt, die nu in de eetzaal van Huis ten Bosch hangen.

De Vliet bij Leidschendam

Geniet van de Vliet

website